Fetalna ehokardiografija
za vreme provere prozračne zone vrata

Srce ploda se rutinski ne pregleda u prvom trimestru trudnoće zbog tehničke i vremenske ograničenosti. Naime za pregled srca nije dovoljna endovaginalna sonda i konveksna sonda do 9MHz, već linearna sonda znatno više rezolucije (velikog kvaliteta slike) od 5-12 MHz. Pored toga za uspešan pregled ultrazvučna mašina mora da poseduje adekvatan
softver koji omogućava korišćenje kolor- Dopplera (CD) i kolor Power Dopplera (CPD) a da pri tome mehanički indeks za B mod (MI) i termalni indeks (TIS) u toku korišćenja CD i CPD ne prelazi 1. Ove vrednosti energije korišćene u preglede srca ploda koji je veliki nekoliko santimetara, su tačno određene i preporučene od međunarodne asocijacije koja kontroliše upotrebu ultrazvuka u medicini. Vrednosti MI i TIS moraju biti stalno prisutne kao dokaz ispravnog korišćenja aparata u gornjem desnom uglu ekrana ultrazvučnog aparata. Svaka trudnica bi morala da bude informisana od svog doktora o
načinu pregleda i upotrebljenoj ultrazvučnoj energiji.
Osim potrebne adekvatne ultrazvučne opreme potrebno je i odgovarajuće vreme za pregled srca ploda i znanje doktora.

Vreme koje je potrebno uslovljeno je pomeranjem ploda i njegovoj udaljenosti od sonde.
Poznavanjem tehnike pregleda srca ploda od strane doktora je takođe preduslov za adekvatan pregled. Danas se tačno ne zna ni u svetu koliko je doktora sposobno da uradi adekvatno ovaj pregled. Naime trening koji omogućava registrovanje osnovnih markera NT i eventualno nosa u otkrivanju plodova sa trizomijom 21, ne podrazumeva potrebno znanje za pregled srca ploda u I trimestru trudnoće. Da li je pregled tačno urađen mora biti dokumentovano adekvatnim slikama na kojima su registrovane anatomske karakteristike srca ploda.

1. Lobanja i mozak: Procena kompletnosti kosti lobanje, prisustvo falksa (strukture koja deli mozak na dva dela), i procene simetrije lateralnih komora i pleksusa horoideusa (strukture koje stvaraju moždanu tečnost).
2. Lice: Ispitivanje orbita i profila ploda. Procena nazalnih kostiju u longitudinalnim i aksijalnim ravnima. Procena mekih tkiva lica (rascep).
3. Kičma: procena kičmenih pršljenova tj njihovih osifikacionih jezgara.
4. Grudni kos: Pregled dijafragme, pluća i medijastinuma (sredogruđa)
5. Trbuh: Procena želudca, situsa visceralnih organa, prednjeg trbušnog zida i pupčanika (njegovog odnosa i sa posteljicom).
6. Urinarni trakt: ispitivanje bubrega i ili obe renalne (bubrežne) arterije, mokraćne bešike uokvirene sa umbilikalnim arterijama, pola ploda.
7. Ekstremiteti: pregled dugih kostiju, prstiju, palčeva, pomeranje nogu i ruku, i položaj stopala i šaka.

1. Položaj aorte i donje šuplje vene u trbuhu, i položaj i veličinu srca u grudnoj duplji.
2. Četvorošupljinski presek srca, sa levom pretkomorom ispred kičme, i desnom komorom ispod grudne kosti. Zatim procena pretkomornih dodataka (aurikula), radi određivanja situsa (položaja) pretkomora, procena AV valvula (pokretne strukture koje odvajaju pretkomore od komora i omogućavaju kretanje krvi samo u jednom pravcu tj. od
   pretkomora ka komorama).
3. Procena početka Aorte (Ao) iz centralnog dela leve komore i plućnog stabla koje polazi iz desne komore napred položene, pri čemu ova plućna arterija (Pa) prelazi na levu stranu ploda preko uzlazne aorte. Procena veličine Ao i Pa i njihov odnos u vaskularnoj peteljci (3VV i 3VT).
4. Interventriukularni septum: kontinuitet aorte u izlaznom traktu leve komore
5. Procena iste veličine napred položenog duktalnog luka i transverzalnog aortnog luka na levoj strani, koji se sastaju ispred kičme ploda.

Pored ovoga treba CD i CPD prikazati srčane 4 šupljine i velike krvne sudove, radi tačnijeg sagledavanja anatomije i skraćenja dužine pregleda:

1. Kolorom prikaz srčanih šupljina, položaj aorte, i plućnih vena.
2. Kolorom prikaz izvodnih traktova komora, duktusa i aortnog luka. «X» znak ukrštanje aorte i plućne arterije, «B» znak, pravi tok plućne arterije obuhvaćene aortnim lukom, i «V» znak spoj aortnog i duktalnog luka.
3. Procena regurgitacije (vraćanje krvi) na nivou AV valvula ekzaktnim merenjem putem brzine protoka krvi na priukazanoj Doppler krivulji -80cm/sec.

Zaključak:

1. Pregled srca u I trimestru je važan jer se razvoj srca do tada završio, za razliku od mozga na primer, koji započinje tek treću fazu razvoja u 18 nedelji trudnoće i za razliku od srca se ne može u celini proceniti.
2. Učestalost srčanih mana je veća od drugih defekata ploda.
3. Srčane mane su mnogo češće udružene sa hromozomskim anomalijama i genetskim sindromima nego druge anomalije ploda.
4. Povećana debljina prozračne zone (NT) ima veći značaj nego familijarna anamneza, bolesti trudnice ili izlaganje trudnice štetnim (teratogenim) noksama. Pored toga NT je češće uvećan kod plodova sa krupnim srčanim manama. Ipak povećan NT kod plodova sa normalnim hromozomima praćen je samo sa 30% udruženosti sa srčanim manama.
5. Blagovremeno otkrivena teška srčana mana omogućava prekid trudnoće.
6. Pregled srca u 11-14 nedelje gestacije, obično nije moguć bez linearne sonde od 5-12 MHz, adekvatnog softvera aparata, Broad band tehnike, kolor Dopplera i kolor Power Dopplera.
7. Bez adekvatnog softvera na ultrazvučnom aparatu pregled srca ne bi trebalo raditi jer Mehanički i Termalni indeks nisu odgovarajući. Njihova kontrola mora biti stalna.
8. Trudnici treba nuditi optimalne preglede koji omogućavaju adekvatan uvid u zdravlje njenog ploda, tj dati odgovor da li beba ima povećan rizik na postojanje hromozomske anomalije, urođene srčane mane ili druge strukturne anomalije. Trudnica mora biti upoznata sa tehničkim mogućnostima aparata i kontrole njihovog rada. Svaki druga vrsta pristupa ultrazvučnom pregledu ne donosi adekvatnu korist za trudnicu i njeno buduće dete.