Očinstvo nakon operacije varikokele

Preoperativna ultrazvučna procena uspeha operacije

Varikokela je proširenje vena koje odvode krv iz testisa i semovoda. Ona je prisutna u oko 15-20% muškaraca ali je kod muškaraca sa problemom bračne neplodnosti oko 40%. Varikokela je najčešća nepravilnost u muškaraca sa neplodnošću. Razlog za ovo proširenje vena je njihova neadekvatna dužina, odsustvo valvula (pregrada koja omogućava tok krvi u jednom smeru ka srcu), razlika pritisaka u renalnoj (bubrežnoj) veni u koju se ulivaju vene testisa i donje šuplje vene koja skuplja krvi iz donjeg dela tela i dovodi u srce i na kraju ugao spajanja leve vene testisa sa levom bubrežnom venom.

Dosadašnje studije na životinjama i ljudima ukazuju da što varikokela duže postoji dovodi do smanjenja funkcije testisa. Najverovatniji mehanizam za to je podizanje temperature testisa. Varikokela takodje smanjuje funkciju testisa i njihovu sekreciju hormona te uslovljava hipoandrogenizam (smanjenje nivoa hormona) što duže postoji. Problem je veći ako se zna da subkliniči prisutna varikokela (vene koje se nepipaju) je takodje praćena dužim zadržavanmjem krvi u intratestisnim venama. Medjutim vene testisa nisu proširene jer se nemogućnost prirodnog oticanja krvi iz testisa prevodi na okolne puteve te vene u toku pregleda nisu proširene.

Američko udruženje urologa preporučuje lečenje kada dvoje mladih ljudi imaju problem bračne neplodnosti u sledećim okolnostima:

1. varikokela se pipa,
2. postoji dokumentacija o bračnoj neplodnosti,
3. žena nema probleme ili je problem rešiv
4. muškarac ima 1 ili više abnormalnih parametara spermograma,
5. odrastao muškarac sa varikokelom i lošim spermogramom bez pokušaja oplodjenja takodje podpada pod hiruški tretman.

Varikokela je najčešći razlog neplodnosti u muškaraca. Lečenje je hirurško. Rezultati lečenja su znatno bolji ako je veličina testisa adekvatna, proširene vene se klinički pipaju, postoji obostrana varikoklea, kolor-Dopplerom postoji dokazan šant tip varikokele i stalan refluks krvi u venama. Ultrazvukom se može preoperativno proceniti tok renalne (bubrežne) vene izmedju kičme i aorte ili kroz arterijska klješta, od čega zavisi uspešnost operacije.
Nakon operacije varikokele muškarci sa teškom oligospermijom imaju 2 puta veću šansu za prirodnim oplodjenjem žene.

Prognoza lečenja varikokele tj oporavka spermatogeneze zavisi od pravog odabira pacijenata. Uspeh se može očekivati ako su prethodni dijagnostički kriterijumi provereni i ako je nakon toga načinjena prava selekcija pacijenta.

Dijagnostički kriterijumu su sledeći:

1. Veličina testisa. Ona je preciznija ultrazvučnim pregledom nego kliničkim. Ako su testisi preko 15 ccm rezultati lečenja varikokele su duplo bolji nego kod testisa ispod ove veličine
2. Klinički prisutna varikokela nakon lečenja ima znatno bolji oporavak spermatogeneze oko 66% sa 33% dokazane oplodnje za razliku od subkliničke (dokazane samo ultrazvukom) koja iznosi 16% popravke speramatogeneze. Pobrojani rezultati lečenja su u okviru godinu dana nakon operacije. Nakon 2 i 3 godine dolazi do znatnog povećanja začeća čak do 60% a u 3 godini još 16%. Sumirano u celini kod muškaraca sa teškom oligospermijom dolazi do dva puta povećane šanse za prirodno oplodjenje i začeće žene.
3. Obostrano prisutna varikokela nakon lečenja pračena je u 54% slučejeva začećem za razliku od unilateralna leva praćena začećem u 21%.
4. 4. Veličina proširenih vena velikih preko 4mm ili srednje dilatiranih izmedju 2-4mm nema uticaja na prognozu izlečenja neplodnosti. Manje proširene vene mogu biti rezultat otvaranja kolateralnog protoka, što neznači da cirkulacija testisa nije znatno kompromitovana.
5. 5. Kolor Dopplerom procena varikokele se zasniva na proveri protoka krvi kroz vene testisa (panpiniformnog venskog pleksusa). Razlikuju se dva tipa protoka:
   • Postoji šant tip kod koga dolazi do pojačanja protoka u toku povećanog intraabdominalnog pritiska , i drugi
   • stop-tip kod koga povećanjem pritiska dolazi do prekida protoka i vraćanja krvi unazad.